معایب وال مش چیست؟

تاثیر بلایای طبیعی مانند زلزله روی ساختمان‌ها ابتدا در بخش‌هایی که به خوبی مقاوم‌سازی نشده باشند، نشان داده می‌شود و دیوارها آسیب‌پذیرترین بخش سازه نسبت به این حادثه هستند. در زمان بروز زلزله، احتمال خرابی دیوارها به دلیل مهار نکردن و مقاوم‌سازی نامناسب بسیار زیاد است. به علاوه خرابی دیوار و آوار ناشی از آن گاهی باعث خسارات جبران ناپذیر مالی و جانی می‌شود. در چنین شرایطی استفاده از روش‌هایی که دیوارها را مقاوم کرده و در زمان زلزله مهار می‌کنند، از اهمیت زیادی برخوردار است و وال مش یکی از جدیدترین روش‌هایی است که به این منظور استفاده می‌شود. این روش جدید هم مانند دیگر روش‌ها مزایا و معایبی دارد که این مطلب را به بررسی معایب وال مش اختصاص داده‌ایم.

وال مش چیست؟

استحکام و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها یکی از استانداردها و قوانین اصلی در ساختمان‌سازی است. تمام المان‌ها و بخش‌های یک سازه ابتدا باید به تنهایی نسبت به زلزله و حوادث مشابه مقاوم شوند و در نهایت، در کنار هم و کل سازه را نسبت به حادثه مقاوم کنند. دیوارها یکی از بخش‌های مهم هر ساختمان هستند که مقاوم‌سازی آن‌ها تاثیر چشمگیری در مقاوم‌سازی کل ساختمان دارد. روش‌های مختلفی برای مقاوم‌سازی دیوارها نسبت به این حادثه وجود دارد. تا همین چند سال پیش به منظور انجام این مقاومت از روش‌هایی مانند ساخت دیوار برشی، استفاده از نبشی، استفاده از ژاکت بتنی و… استفاده می‌کردند که روش‌هایی مناسب اما زمان و هزینه‌بر هستند.

امروزه اما روش جدیدی برای مقاوم‌سازی دیوارهای ساختمان نسبت به زلزله مورد استفاده قرار می‌گیرد که به آن وال مش، نوعی وال پست گفته می‌شود. وال مش در واقع نوعی وال پست است که از آن برای نگهداری دیوار استفاده می‌شود. این نگهدارنده از حرکت‌های دیوار در هنگام زلزله و سایر حوادث جلوگیری کرده و در شرایط زمین لرزه دیوارها را مهار می‌کند. وال مش‌ نوعی کلاف ساخته شده از توری‌های فایبرگلاس است. این محصول در قطر و گرماژهای مختلف تولید می‌شود و نصب آن در دیوارها به صورت عمومی انجام می‌شود. این محصول با وزن سبک‌تر نسبت به وال‌ پست‌های سنگین تولید می‌شود و استفاده از آن در دیوارها تا حد زیادی راحت‌تر از دیگر انواع وال پست است.

مهمترین معایب اجرای وال مش در ساختمان چیست؟

وال مش یکی از جدیدترین روش‌هایی است که برای مهار دیوارها در زمان زمین لرزه استفاده می‌شود. مانند هر روش دیگر، برای آشنایی دقیق با این روش و انتخاب آن به عنوان روش مهارسازی ابتدا باید مزایا و معایب این روش را بررسی کرد. مزایا و معایب وال مش موارد مختلفی هستند. این روش یک راهکار کارآمد و مناسب برای مهارسازی دیوارها است که نسبت به بسیاری از روش‌ها با اثر مشابه هزینه مناسب‌تری دارد و به دلیل وزن پایینی که دارد، استفاده و جابجایی آن به راحتی انجام می‌شود اما صرف نظر از تمام این موارد این روش معایبی هم دارد.
البت معایب وال مش دقیقا مشکل و ایراد این روش نیستند. اصولاً نمی‌توان یک ایراد خاص را در انجام وال مش معرفی کرد. اما جدید بودن این روش و عدم داشتن دانش تخصصی و فنی کافی در کشور ما، ممکن است در برخی موارد باعث بی‌نتیجه بودن یا حتی نتیجه معکوس آن شود. بنابراین ضعف‌هایی که در ادامه خواهیم گفت با کمی دقت و افزایش دانش فنی مهندسان ما به راحتی برطرف شده که در این صورت وال مش به عنوان روشی کاربردی بدون هیچ مشکل به خصوصی شناخته می‌شود. معایب این روش نوین مهارسازی دیوارها را می‌توان به سه دسته تامین مصالح استاندارد و مناسب، طراحی نقشه مناسب و اجرای صحیح تقسیم‌بندی کرد که در ادامه مفصلا به جزئیات آن‌ها می‌پردازیم.

طراحی وال مش چالش امروزه جامعه مهندسی عمران

استفاده از وال مش با چالش‌هایی روبروست و از جمله مشکلات و ضعف‌های این روش، عدم دانش فنی و تخصصی در طراحی صحیح وال مش است. جلوگیری از مشکلات بعدی و کاهش هزینه‌ها نیازمند طراحی و بررسی دقیق قبل از اقدام برای ایجاد کوچک‌ترین تغییر یا انجام هر حرکتی در ساختمان است. بررسی و طراحی دقیق در اجرا و استفاده از وال مش اهمیت بالایی دارد. اما یکی از معایب وال مش، عدم انجام این کار توسط مهندسان است. البته این ایراد به جامعه مهندسی وارد نمی‌شود و قبل از آن آیین‌نامه‌ها و ضوابط باید بازبینی شده و تغییر کنند.

در حال حاضر ضوابط کافی برای طراحی وال مش به عنوان مهارکننده و نگهدارنده دیوارها وجود ندارد. به علاوه جزئیات مرتبط با وال مش در ضابطه 819 به درستی بیان و ترسیم نشده‌اند. موارد دیگری همچون ابعاد و توری مشخص، وال مش‌ها را در بازار عرضه می‌کنند. این امر باعث می‌شود که بسیاری از مهندسان ساختمان و پروژه‌ها، ضرورت طراحی دقیق وال مش را درک نکنند و از این مصالح به همان شکلی استفاده کنند. این در حالی است که برای استفاده از وال مش در هر ساختمان باید طراحی متناسب با وضعیت سازه را انجام داد.
جالب است بدانید که طراحی اولیه استفاده از وال مش در هر ساختمان با ساختمان دیگر تفاوت دارد.  برای هر طبقه ساختمان در آپارتمان‌های چند طبقه، اجرای وال مش باید به طور تخصصی و متناسب با ویژگی دیوارهای همان طبقه انجام شود. طراحی اولین چالش در مسیر استفاده از وال مش است که در صورت برطرف کردن آن، مشکلات استفاده از این روش تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کنند.

کافی نبودن جزئیات و نقشه‌های اجرایی روش وال مش

همان‌طور که گفتیم در حال حاضر نقشه یا جزئیات مشخصی برای استفاده و اجرای وال مش وجود ندارد.  اندک جزئیات و نقشه‌های استاندارد موجود هم بسیار پراکنده بوده و قابل استناد نیستند. در نتیجه، ابهامات زیادی در مورد جزئیات و چگونگی اجرای وال مش وجود دارد که این موضوع در بیشتر موارد موجب پدید آمدن معایب وال مش می‌شود.

تفاوت جزئیات وال مش در انواع سقف مانند وافل و تیربچه بلوک باعث بروز ابهام و سوالاتی می‌شود که پاسخ ندادن به آن‌ها می‌تواند اجرای وال مش را با مشکل مواجه کند. بنابراین، برای مقاوم‌سازی دیوار، اهمیت صحیح و دقیق مشخص کردن نوع سقف بسیار حائز اهمیت است. برای مثال یکی از ابهاماتی که در مورد اجرای وال مش وجود دارد، بهترین شیوه اجرا در درز انقطاع و دیوارهای مشرف به همسایه است.

تفاوت جزئیات وال مش در انواع سقف مانند وافل و تیربچه بلوک موجب بروز ابهام و سوالاتی می‌شود که بدون پاسخگویی به آنها، اجرای وال مش با مشکل روبرو خواهد شد. به همین دلیل، اهمیت صحیح و دقیق مشخص کردن نوع سقف در میزان مقاومت دیوار بسیار حائز اهمیت است. با توجه به نبود اطلاعات مورد نیاز، اجرای وال مش به شدت دشوار و چالش‌برانگیز است. اما با افزایش دانش و جزئیات درباره این روش، می‌توان فرآیند اجرا را تا حد زیادی ساده‌تر کرد.

استفاده از محصولات غیر استاندارد (مش فایبرگلاس و پلاستر ) جهت مهار دیوار با وال مش

عدم دسترسی به محصولات استاندارد و مناسب یکی دیگر از مشکلاتی است که می‌توان در مورد وال مش به آن اشاره کرد. این مشکل نه تنها در مورد وال مش، بلکه در بیشتر روش‌های مهارسازی نیز وجود دارد. سودجویان، فقط به فروش محصول خود تمرکز کنند و اهمیت استاندارد برای آن‌ها نداشته باشند، در هر زمینه‌ای حضور دارند و احتمال مواجهه با آن‌ها بسیار زیاد است. با توجه به نقش وال مش در ساختمان و کاربرد آن، مصالح و متریال اولیه باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند. اما مشکلی که در ابتدا به عنوان یکی از معایب وال مش معرفی کردیم، باعث می‌شود که مصالح بی‌کیفیت برای اجرای آن استفاده شود.

عدم دانش فنی و تخصصی در مورد وال مش و عدم آشنایی با محصول استاندارد، باعث معرفی مش و الیاف غیراستاندارد و بی‌کیفیت به عنوان ابزار اولیه و فروش آنها می‌شود. در مورد الیاف و مصالح اولیه وال مش، استانداردها و ضوابطی وجود دارند که به طور دقیق در پیوست 6 استاندارد 2800 مشخص شده‌اند. در نشریه 714، بخش 12-4، ضوابط و استانداردهای متریال اولیه وال مش مانند نوع پلاستر، ضخامت و وزن الیاف و… به طور دقیق مشخص شده‌اند و در نظر گرفتن آن‌ها در زمان خرید محصولات اولیه موجب جلوگیری از خرید محصول بی‌کیفیت می‌شود.

اجرای نبشی بر روی ستون در هنگام نصب وال مش

نبود اطلاعات کافی درباره نحوه استفاده از وال مش، یک مشکل دیگر در استفاده از این روش ایجاد می‌کند. این مشکل به اجرای نامناسب نبشی روی ستون‌ها منجر می‌شود. در حالت عادی و استاندارد، خمش یک طرفه در بالا و پایین دیوارهایی که وال مش آن‌ها را مقاوم و مهار می‌کند، کافی است. در بسیاری از پروژه‌هایی که وال مش برای مهارسازی استفاده می‌شود، ترسیم اشتباه نبشی نسبت به وال مش در ضابطه 819 نیاز به نصب نبشی‌ها در اطراف دیوارها را ایجاد می‌کند.

مورد مذکور به عنوان یکی از مشکلات و چالش‌های مرتبط با استفاده از وال مش شناخته شده است. با طراحی استاندارد مناسب و افزایش دانش تخصصی و فنی در زمینه وال مش و نحوه استفاده از آن، این مشکلات و چالش‌ها قابل حل هستند. اجرای نامناسب نبشی گاهی موجب هزینه‌های گزاف بعدی برای خرابی مجدد دیوار و اجرای نبشی و وال مش به صورت صحیح می‌شود.

استفاده از پلاستر با ضخامت کم در هنگام اجرای وال مش

از دیگر مواردی که می‌توان به عنوان معایب وال مش عنوان کرد، عدم اجرای پلاستر کشی مناسب و استاندارد در اطراف فایبرگلاس است. براساس استانداردها و ضوابط مربوط به استفاده از وال مش، پلاستر باید با ضخامت یک سانتی‌متر در هر دو طرف مش گلاس کشیده شود. اما در بیشتر پروژه‌ها، ضخامت پلاستر به طور عملی کمتر از این مقدار استفاده می‌شود که باعث کاهش مقاومت و عملکرد ناکارآمد وال مش می‌شود.
به علاوه در بعضی از پروژه‌ها، پلاستر کشی تنها در سطح رویی مش انجام می‌شود. برای انجام کار، استانداردی نیاز است که پلاستر را به عنوان اندود در بخش رویی و زیری وال مش کشید. این عمل باید در دو مرحله جداگانه انجام شود و پس از مقاوم‌سازی وال مش با استفاده از فایبرگلاس، پلاستر باید در سمت دیگر نیز کشیده شده و مقاومت آن افزایش یابد.

کلام پایانی

وال مش، یک روش استاندارد و کاملاً ایده‌آل برای مهارسازی دیوارهای سازه است. در صورت اجرا و استفاده صحیح، بهترین و بیشترین تاثیر را در مقاوم‌سازی دیوارها دارد و مشکل به خصوصی ندارد. استفاده از وال مش با چالش‌های متعددی همراه است که نبود دانش فنی باعث می‌شود. این چالش‌ها در بسیاری از موارد به عنوان یک ایراد در استفاده از وال مش مطرح می‌شوند. وال مش در صورت رعایت استانداردهای لازم برای متریال اولیه، طراحی و اجرا، بدون در نظر گرفتن مزایا و معایب، گزینه مناسب برای جایگزینی وال پست‌های سنگین و گران قیمت فلزی است.